اثر خرید هواپیما ‌در شرایط تحریم

محمدحسین کرمانی؛ ‌کارشناس صنعت هواپیمایی و گردشگریخرید 50 فروند هواپیما می‌تواند یک گام مثبت برای پرکردن خلأ کمبود هواپیما باشد. البته ضرورت دارد تا گام‌های جدی‌تری برای پرکردن این شکاف و سودآوری صنعت هواپیمایی برداشته شود؛ چراکه چالش اصلی صنعت هواپیمایی بازده اقتصادی است و مهم این است که آیا استفاده از هواپیماها چه در خطوط داخلی و چه خطوط بین‌المللی با قیمت‌های دولتی توجیه دارد یا نه؟
 نکته دیگر این است که صرف خرید هواپیما به ویژه هواپیماهای دست‌دوم مشکل صنعت هواپیمایی کشور را حل نمی‌کند؛ چراکه هزینه نگهداری این هواپیماها در شرایط تحریم‌ها بالاست و سرمایه‌گذاران در خرید قطعات و تعمیر و نگهداری هواپیماها با مشکلاتی مواجه هستند که ضرورت دارد دولت برای آنها هم چاره‌اندیشی کند.
هرچند خرید هواپیمای دست‌دوم و کارکرده و استفاده از آنها در پروازهای داخلی و با بعد مسافت کم می‌تواند توجیه داشته باشد اما در بلندمدت به دلیل قیمت‌گذاری دولتی، سرمایه‌گذاری در این عرصه هم توجیه خود را از دست می‌دهد. اگر قیمت یک هواپیمای دست‌دوم و کارکرده به طور میانگین 20‌میلیون دلار باشد، باید حساب کرد که این هواپیما چه تعداد پرواز و مسافر باید داشته باشد تا اصل و سود این سرمایه‌گذاری حاصل شود و روشن است که با قیمت‌های فعلی بازده سود سرمایه‌گذاری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
آنچه گفته می‌شود بیشتر ناظر به خرید غیرمستقیم هواپیماهای دست‌دوم و کارکرده توسط ایرلاین‌های داخلی است، اما چالش اصلی صنعت هواپیمایی کشور، خرید هواپیماهای نو و خدمات پس از آن است و انتظار می‌رود در صورت برداشته‌شدن تحریم‌ها، دولت سیاست تجهیز ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور با خرید هواپیماهای جدید از کشورهای پیشرفته را در دستور کار خود قرار دهد؛ چراکه خرید هواپیما با واسطه، قیمت تمام شده را بالا می‌برد و توجیه اقتصادی آن را تضعیف می‌کند.
 افزون بر این، صنعت هواپیمایی کشور نیاز به آزادسازی قیمت‌ها دارد تا انگیزه سرمایه‌گذاری تقویت شود. چراکه الان در دنیا کمتر خط پروازی با زمان یک ساعت و 20 دقیقه پیدا می‌شود که قیمت بلیت آن 2 میلیون تومان باشد و از این حیث پروازهای داخلی با زیان توجیه ندارد و باعث تضعیف این صنعت در کشور می‌شود.
 انتظار می‌رود که نوسازی صنعت هواپیمایی با در نظر گرفتن مولفه‌ها و متغیرهایی چون توجیه اقتصادی، خرید هواپیماهای جدید و مورد استفاده از پروازهای بین‌المللی و جوان‌سازی این صنعت دنبال شود. از سوی دیگر افزایش سودآوری ایرلاین‌ها در گرو اصلاح سیاست‌های فعلی است؛ چراکه در حال حاضر صنعت یادشده در پروازهای داخلی با زیان مواجه است و در پروازهای بین‌المللی هم با محدودیت‌های جدی مواجه هستیم و اداره‌کردن یک ایرلاین و رقابت در شرایط کنونی با استمرار سیاست‌های گذشته ممکن نیست و حتی پرهزینه و توأم با زیان شدید خواهد بود. به ویژه اینکه توسعه صنعت توریسم داخلی و به‌ویژه خارجی هم تا اندازه زیادی بستگی به وضعیت کیفی هواپیماها و خطوط هواپیمایی دارد و به همین سبب ما نیازمند یک نقشه راه و چشم‌انداز روشن در صنعت هواپیمایی کشور هستیم.