همشهری- زهرا رفیعی: با شروع پدیده گردوغبار در عرضهای شمالی کشور، دولت وقت بهمنظور کنترل گردوغبار استانهای جنوبغرب و غرب کشور شروع به پژوهش و برنامهریزی کرد. با گرمتر شدن هوا و خشکتر شدن میانرودان، هر سال اوضاع بدتر از قبل میشد. دولت ترکیه با احداث سدهایی با ظرفیت چند ده میلیارد مترمکعب، پاییندست حوضه آبریز دجله و فرات را تبدیل به کانونهای ریزگرد کرد. در فصلهای خشک از آذربایجان تا خوزستان و از کردستان تا حوالی تهران درگیر گردوغبارهایی میشود که منشأ خارجی دارند. به این چشمهها، کانونهای داخلی گردوغبار که از قضا آنها هم بستر خشک شده تالابهاست، افزوده میشود. در سالهای ابتدایی دهه۹۰ که همکاریهای بینالمللی منطقهای در دستور کار سازمان حفاظت محیطزیست بود، معاهدات و تفاهمنامههای متعددی با کشورهای منطقه ازجمله عراق، ترکیه، کویت و قطر امضا شد. ماحصل این معاهدات و تلاشهای دفتر UNEP در بحرین تهیه یک برنامه راهبردی (master plan) از سوی UNEP در سال۲۰۱۳ (۱۳۹۲) بود. در آن برنامه، مقرر شده بود که ۱۴کشور غرب آسیا با تامین هزینه حدود یکمیلیون دلاری نسبت به راهاندازی صندوق مشترک اقدام کنند؛ مانند همان کاری که در شمالشرق آسیا بین کشورهای چین، ژاپن، کره و مغولستان انجام گرفت. این برنامهها هیچگاه در کشور اجرایی نشد. حالا دوباره با ابتکار ایران دفتر منطقهای مقابله با گردوغبار تشکیل شده و بهزودی اولین جلسه آن در تهران برگزار خواهد شد. تا این زمان ایران برای مقابله با پدیده گردوغبار در قانون بودجه هر سال یا از صندوق ملی توسعه هزینه کرده است.
بودجه ایرانی مقابله با گرد و غبار
بودجه اختصاص یافته در سال ۱۴۰۰: ۲۴۵۰ میلیارد ریال (اقدامات اجرایی : ۱۸۰۶ میلیارد ریال و پایداری شبکههای برق: ۶۴۰ میلیارد ریال)
بودجه اختصاص یافته در سال ۱۴۰۱ : ۲۷۰۰ میلیارد ریال
بودجه اختصاص یافته در سال ۱۴۰۲: ۳۰۰۰ میلیارد ریال (۵.۵ میلیون یورو)
بودجههای مقابله با گرد و غبار در دولتهای پیشین (با محاسبه ارز آزاد همان سال)
سال ۹۶: ۱۵۰ میلیون دلار (۵۵۸ میلیارد تومان)
سال ۹۷: ۱۰۰ میلیون دلار (۱ هزار ۸۵۵ میلیارد تومان)
سال ۹۸: ۱۰۰ میلیون یورو (۱ هزار و ۵۴۰ میلیارد تومان)
سال ۹۹: ۲۰ میلیون یورو (۳۷۶ میلیارد تومان)
خسارت سالانه گرد و غبار در کشور ۵۸.۳ میلیارد تومان (فقط در شش استان)
سالانه کانونهای داخلی گرد و غبار ۱۲۷۰ میلیارد تومان به کشاورزی و زنبورداری آسیب وارد میکنند
بیشتر بخوانید: