همشهری آنلاین: «بی‌مصرف‌ها ۴» یا آن‌طور که در عنوان انگلیسی آن، بی‌هیچ دلیل و منطقی، عدد ۴ را در میانه کلمه و به جای حرف «a» جای داده‌اند، «Expend۴bles»، بعد از تقریبا ۱۰ سال که از اکران قسمت قبلی این فرانچایز می‌گذرد، به روی پرده سینماها برگشته تا با ترکیب اکشن و نوستالژی و رفاقت مردانه معجونی برای موفقیت در گیشه فراهم آورد؛ اما شروع تقریبا ناامیدکننده آن در گیشه اکران داخلی امریکا نشان می‌دهد که قهرمانان اکشن موردِ پسندِ این دوره و زمانه امثال جان ویک (جنگجوی شکست‌ناپذیر با بازی کیانو ریوز در فرانچایزی به همین نام)، اتان هانت (مامور ویژه با بازی تام کروز در فرانچایز «ماموریت غیرممکن») و تیلور ریک (نظامی سابق و مزدور فعلی با بازی کریس همسورث در فرانچایز «استخراج») هستند که مشخصه اصلی‌شان فردگرایی و تخصص و مهارت متناسب با عصر دیجیتال است. دیگر فیلم‌هایی مثل «بی‌مصرف‌ها» که یادآور اکشن‌های دهه ۱۹۸۰ میلادی و ریگانیسم مقارن با آن است و رفاقت مردانه در آنها عاملی اصلی در جذب مخاطب بود، خواهان ندارد. در دنیایی که بسیاری از آدم‌ها به لطف شبکه‌های اجتماعی «تنهایی در محضر عموم» را تجربه می‌کنند و حتی دنیای سیاست ـــ متأثر از تصمیمات سیاستمداران متمایل به «فردگراییِ نمایشی‌شده» ـــ درگیر آشوب و جنگ است، قسمت جدید «بی‌مصرف‌ها» با تاکیدش بر هویت منبعث از جمع و گروه نمی‌تواند به موفقیت بزرگی برسد.
شروع ناامیدکننده در گیشه
اکران این فیلم در امریکا از ۲۲ سپتامبر آغاز شده و با اینکه همزمان با آن فیلمی در ژانر اکشن ماجرایی به نمایش درنیامده که از تعداد تماشاگران بالقوه این فیلم بکاهد، ولی فعلا در نخستین روز اکرانش فروشی بیش از ۴.۳ میلیون دلار در گیشه برای آن میسر نشده است. پیش‌تر فروش افتتاحیه این فیلم ۱۵ تا ۱۷ میلیون دلار در داخل امریکا تخمین زده شده بود که با فروش کمتر از انتظار روز نخستش این مبلغ به ۸ میلیون دلار تقلیل یافته است. در اکران جهانی، وضع برای «بی‌مصرف‌ها» بهتر است. استالون و رفقایش در افتتاحیه فیلم در چین فروشی معادل ۱۰.۷ میلیون دلار را رقم زدند و توانستند با فاصله کمی از محصولات چینی بر صدر جدول فروش سینمای این کشور تکیه بزنند. قسمت سوم این مجموعه هم در اکران جهانی موفق‌تر از اکران داخلی بود.
اسکلت‌بندی قدیمی، خون تازه
در قسمت چهارم «بی‌مصرف‌ها»، سیلوستر استالون، جیسن استاتهام، دولف لانگرن و رندی کوچر که از قسمت‌های قبلی نقش خود را تکرار می‌کنند، در کنار گروهی از بازیگران جوان‌تر حضور دارند: فیفتی سنت، مگان فاکس، تونی یا، ایکو اووایس، لِوی ترَن و البته اندی گرسیا که جوان محسوب نمی‌شود، اما برای اولین بار است که در این فرانچایز حضور دارد. سه فیلم اول این مجموعه، فیلم‌هایی بر محور قهرمانان مرد سفیدپوست بود، در حالی که فیلم جدید با حضور تونی یا از تایلند و ایکو اووایس از اندونزی در کنار دو زن، مگان فاکس و لوی ترن، رویکرد متفاوت اتخاذ کرده است. تغییری دیگری که در فیلم جدید رخ داده، بیشتر شدن نقش «لی کریسمس» با بازی جیسن استاتهام است که برخی منتقدان آن از این تغییر استقبال کرده‌اند. در ضمن، استاتهام جزء تهیه‌کنندگان این قسمت هم هست. در سال ۲۰۱۴، پیرس برازنان، جیمز باند اسبق، اظهار علاقه کرده بود که در قسمت چهارم حاضر باشد. دواین جانسون هم علاقه‌اش به بازی در نقش بدمن در این مجموعه را اعلام کرده بود. صحبت‌هایی هم از پیوستن جکی چان به گروه قهرمانان اکشن وجود داشت که در نهایت هیچ کدام محقق نشد و گروه بازیگران فیلم جدید نه‌تنها چهره‌هایی مثل جت لی، آرنولد شوارتزنگر و بروس ویلیس را از دست داده بلکه چهره اکشن شاخصی هم به آنها اضافه نشده است.
سیطره جلوه‌های ویژه
جلوه‌های ویژه بد قسمت چهام حتی از داستان ضعیف و شخصیت‌پردازی بی‌مایه آن هم بیشتر باعث دلخوری منتقدان شده است. اینکه به نظر اغلب منتقدان جلوه‌های ویژه بی‌کیفیت مهم‌ترین نقطه ضعف فیلم است، هم جدیت منتقدان در پرداختن به مولفه‌های اصلی سینمایی را نشان می‌دهد و هم سیطره جلوه‌های ویژه در تولیدات سینمایی هالیوودی را برجسته می‌کند. برخی‌ها هم کشته شدن زودهنگام بارنی راس (شخصیتی که استالون بازی می‌کند) در فیلم را هم مورد نقد قرار داده‌اند. در بعضی نقدها هم اشاره شده که کل فیلم کسالت‌بار است جز پایان‌بندی آن که البته دیگر کار از کار گذشته و دیر شده است.
