همشهری آنلاین - زهرا رفیعی: فعالان محیط‌زیست و پرنده‌نگرهای جهان سراغ این گونه به‌شدت در معرض خطر را در شبکه‌های اجتماعی از همدیگر می‌گیرند. آنها از جمهوری آذربایجان تا روسیه و ایران نگران شده‌اند که نکند مثل سایر هم‌قطارانش در سال‌های دور شکار شده باشد و یا به‌دلیل «فرسودگی ناشی از تنها سفر کردن» از پای افتاده باشد. با این حال یک روزنه امیدبخش وجود دارد؛ اینکه او در مسیر مهاجرت به ایران در حال استراحت و تجدید قوا در سواحل شمالی خزر، در دلتای رود ولگا باشد.
بیشتر بخوانید:
عاشق‌ترین دُرنای روی زمین در ایران! | «رویا» چشم به راه «امید»
آخرین وضعیت درنای بلژیکی | فرود «رویا» در شالیزارهای مازندران
امید به زنده بودن امید
امین یوقورتجو اوقلو، پرنده‌شناس ترکیه‌ای: تاکنون برای دیدن پرنده‌ها به 63کشور دنیا سفر کرده‌ام و حالا در انتظار یک امید بزرگ هستم؛ انتظاری بزرگ و هیجان انگیز. انتظار رسیدن آخرین درنای گله غربی سیبری به ایران! امید قرار است از سیبری بازگردد. سال گذشته، مهاجرت خود را با یک درنای ماده دیگر که از مرکز پرورش درنا در بلژیک آورده شده بود، شروع کرد ولی رویا، درنای ماده این سفر را کامل نکرد. ما در حال حاضر نمی‌دانیم که آیا امید، آخرین جمعیت غربی درنای سیبری زنده است یا خیر؟ رویا اما در منطقه زمستان‌گذرانی امید با مراقبت‌های ویژه منتظر بازگشت تک درنای سیبری است. اگر امید زنده نباشد و به ایران بازنگردد، شاهد انقراض جمعیت غربی درنای سیبری خواهیم بود. این پرنده همیشه اواسط اکتبر تا اوایل نوامبر (آبان و آذر) به ایران می‌رسید و اگر امسال دیرتر مهاجرت را آغاز کرده باشد، تخمین زده می‌شود که اکنون در سواحل شمالی دریای خزر مشغول تجدید قوا برای ادامه پرواز باشد. امید ردیاب ندارد و دقیقا نمی‌دانیم کجاست. بنابراین این یک رویای بزرگ است که امید با رویا به سیبری بازگردد و یک‌بار برای همیشه بدانیم این گونه در کدام نقطه روسیه زندگی می‌کند.
دلایلی برای نیامدن امید به ایران
ایمان ابراهیمی، پرنده‌شناس و عضو کمیسیون مناطق حفاظت شده IUCN: اطلاعاتی که از جمعیت درناهای سیبری داریم مربوط به مطالعاتی است که در دهه 70انجام شده است و به‌نظر می‌رسد آن مسیر با گزارش‌هایی که از امید داریم همخوانی ندارد. درناها مسیر مهاجرت خود را ناگهان عوض نمی‌کنند و صدها سال این فرایند طول می‌کشد و گزارش‌هایی استثنایی از مهاجرت نکردن درناها وجود دارد. یعنی ممکن است امید در محل بهار و تابستانه خود باشد. مهاجرت بین درناها بسیار وراثتی و حاصل دستور ژنی است. چه به‌صورت استثنایی و چه به‌دلیل گرمایش جهانی، رفتار کنار گذاشتن مهاجرت و یا کوتاه کردن فاصله مهاجرت را در بسیاری از پرندگان به‌خصوص لک‌لک‌ها می‌بینیم. اگرچه پژوهش‌ها در مورد تأثیر گرما بر مهاجرت درناها کم است، ولی در مجموع می‌دانیم در سال‌هایی که هوا گرمتر است تمایل به مهاجرت نکردن در پرندگان بیشتر است. در مورد امید علاوه بر این باید به فرسودگی بدن این پرنده هم که به‌دلیل مهاجرت تنهایی ایجاد شده توجه کرد. یعنی ممکن است امید مرده باشد و یا در استراحتگاه بین راهی در شمال خزر(جلگه رود ولگا) در حال تجدید قوا باشد.
امید بیاید رویا با او خواهد رفت؟
بسیاری از پرنده‌شناسان معتقدند که احتمال اینکه رویا با امید بپرد، فقط 5درصد است چرا که برای مهاجرت 5هزار کیلومتری، این گونه نیاز به عضلات و استخوان‌بندی قفسه سینه بسیار قوی دارد و بدون تمرین‌هایی در کودکی، آن هم در زیستگاه بهاری این کار عملا در حد معجزه است.
