باد سرد دریای خزر، میان دیوارهای ترک‌خورده و آجرهای فرسوده قلعه تاریخی آشوراده می‌پیچد و سکوت سنگین این دژ فراموش‌شده را می‌شکند و حالا میراث فرهنگی بنا دارد این اثر ملی را دوباره بازسازی کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، باد سرد دریای خزر، میان دیوارهای ترک‌خورده و آجرهای فرسوده قلعه تاریخی آشوراده می‌پیچد و سکوت سنگین این دژ فراموش‌شده را می‌شکند. بوی نم و رطوبت، خاطراتی از روزگار حضور سربازان روسی را در گوشه گوشه این بنای مستحکم اما غم‌زده زنده می‌کند. روزگاری در این قلعه صدای پوتین‌های سربازان و نعره زنجیر توپ‌ها شنیده می‌شد اما اکنون تنها صدای باد است که قصه‌های تلخ استعمار و مبارزه مردمان این سرزمین را بازگو می‌کند.
در سال 1215 خورشیدی، روس‌ها به یک بهانه وارد منطقه شده و پایگاه نظامی خود را در شبه‌جزیره میانکاله بنا و قلعه آشوراده را به دژ مستحکمی برای سلطه بر منطقه تبدیل کردند. برج‌های دایره‌ای دیده‌بانی اکنون ویرانه‌ای است که ریشه‌های تاریخی‌اش در میان گرد و خاک فراموشی مدفون شده‌اند.
پس از خروج روس‌ها در گذر زمان این قلعه تاریخی مورد غفلت قرار گرفت. امروز دیگر آب‌انبار خشکیده، دیوارهای ترک خورده و اتاق‌های متروکه، از فراموشی و بی‌مهری به میراث فرهنگی استان گلستان سخن می‌گویند. این قلعه نه تنها یادگار حضور استعماری روس‌هاست، بلکه سند زنده تاریخ و فرهنگ مردم منطقه است.
تاخیر در حفاظت و مرمت قلعه تاریخی آشوراده ممکن است باعث نابودی کامل این اثر ارزشمند شود. نگهداری و احیای قلعه تاریخی آشوراده نه تنها حفظ یک سازه است، بلکه حفظ هویت و تاریخ پر فراز و نشیب این منطقه است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان حالا از توجه و از سرگیری مرمت این بنای تاریخی گفته و اظهار کرد: برای ادامه عملیات مطالعاتی و مرمتی قلعه تاریخی آشوراده، 60 میلیارد ریال اعتبار ملی تخصیص یافته است.
فریدون فعالی درخصوص مرمت اثر تاریخی جزیره آشوراده، توضیح داد: قلعه تاریخی آشوراده به‌عنوان یکی از آثار ارزشمند دوره قاجار در استان گلستان، 60 میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی برای ادامه عملیات مرمت و مطالعات تکمیلی اعتبار دریافت کرده است.
وی افزود: این پروژه در مدت پنج ماه و به‌صورت امانی اجرا خواهد شد و شامل ادامه تهیه اسناد و مستندات تاریخی، تکمیل مطالعات شناخت و تدوین طرح جامع مرمت، مرمت دیوارهای دور قلعه، مرمت برج‌های دیده‌بانی، استحکام‌بخشی و مرمت جرز اتاق‌های جنوبی و شرقی، مرمت طاق‌های پوشش اتاق‌ها و برج‌های دیده‌بانی، مرمت اندودها، ساماندهی و زیرسازی کف‌ها، ساخت درب چوبی ورودی و اجرای زیرساخت‌های تأسیساتی است.
این قلعه در دوره قاجار توسط روس‌ها برای نظارت بر تجارت دریایی در شبه‌جزیره آشوراده ساخته شد و پس از خروج آنان مدتی محل اسکان کارکنان شیلات بود و در نهایت متروکه ماند. به همین دلیل، بخش‌هایی از دیوارها، طاق‌ها و بدنه داخلی و بیرونی براثر شرایط اقلیمی و عوامل انسانی دچار فرسایش شدید شده است.
فعالی یادآور شد: مرمت این قلعه از سال 1402 وارد مرحله اجرایی شد و در همان سال با تخصیص 5 میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی، عملیات ساماندهی، آواربرداری و پاک‌سازی محوطه داخلی و بیرونی، گمانه‌زنی و مطالعات باستان‌شناسی، مطالعات اولیه معماری و تهیه اسناد و نقشه‌های معماری، رفع خطر بخش‌های در حال ریزش و مرمت بخشی از دیوار جنوبی بنا به اجرا درآمد.
وی با اشاره به برنامه‌های آینده گفت: برای سال 1405 نیز ادامه عملیات مرمت و احیای قلعه در دستور کار قرار دارد که شامل بازسازی اتاق غربی، اجرای کف‌سازی داخلی و محوطه پیرامون، مرمت اندودها، مرمت آب‌انبار، بازسازی درب و پنجره‌ها، اجرای تأسیسات موردنیاز و تکمیل طرح احیا شامل ساخت فضاهای خدماتی و جانبی گردشگری خواهد بود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان بیان کرد: برآورد اعتباری پیش‌بینی‌شده برای این مرحله از عملیات در سال 1405 مبلغ 150 میلیارد ریال است تا این بنای ارزشمند تاریخی پس از مرمت و احیا بتواند با کاربری فرهنگی و گردشگری به چرخه استفاده بازگردد.
وی اظهار کرد: با توجه به اجرای طرح ملی طبیعت‌گردی در جزیره آشوراده، مرمت و احیای قلعه تاریخی آشوراده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری و فرهنگی استان تبدیل شود.
قلعه تاریخی آشوراده با مساحت 901 مترمربع و پلان مثلثی شکل دارای سه برج دیده‌بانی، یک ورودی اصلی با درب چوبی در ضلع جنوبی، دو اتاق بزرگ در اضلاع شرقی و غربی با کاربری‌های نظامی همچون اسطبل و سربازخانه و سه اتاق اداری در دو طرف ورودی است که در سال 1383 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و دارای حریم مصوب است.
انتهای پیام/
