هرچند رطوبت خاک و دمای مطلوب یکی از محاسن خاک استان گلستان برای کشت محصولات به شمار می‌رود اما همین محاسن گاهی باعث بروز بیماری و آفات در مزارع این خطه می‌شود که در صورت بی توجهی به آن، باعث بروز خسارات زیادی برای کشاورزان خواهدشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، آفت زنگ زرد، یک بیماری با شیوع بالا است که با توجه به استعداد شرایط محیطی گلستان انتشار احتمال انتشار این بیماری و سرعت انتشار آن در مزارع گندم را چند برابر می‌کند. این آفت در اثر رطوبت بالا و تداوم بارندگی در مزرعه گندم بروز می‌کند که در صورت عدم پیشگیری کشاورزان، سبب گسترش و آسیب به کل محصول مزرعه می‌شود. از این رو زنگ زرد از خطرناک‌ترین بیماری‌های قارچی غلات از نظر سرعت گسترش و چرخه بیماری به شمار می‌آید که علاوه بر گندم، به جو، چاودار و یولاف و حتی بسیاری از علف‌های هرز خانواده گندمیان حمله می‌کند.
بیماری زنگ زرد به برگ گیاه آسیب می‌رساند و از آنجایی که در گندم سه برگ انتهایی به خوشه یا سنبله گندم منتهی می‌شود امکان آسیب به محصول را افزایش می‌دهد. این بیماری هم از فتوسنتز گیاه جلوگیری می‌کند و هم غذایی که برگ تولید کرده و قرار است در داخل دانه جمع‌آوری کرده را از دسترس خارج می‌کند.
به گفته کارشناسان دمای مطلوب بیماری زنگ زرد گندم 8 تا 23 درجه سانتیگراد با رطوبت بالای 70 درصد است و با توجه به اینکه بارندگی در فصل بهار با همین درجه دما در گلستان بسیار معمول است احتمال گسترش این آفت در مزارع بیشتر می‌شود.
ابراهیم هزار جریبی در این رابطه به خبرنگار خبرگزاری تسنیم گفت: پس از بارش‌های بهاره در فروردین ماه، رطوبت هوا و خاک در این مناطق افزایش یافت که این تهدیدی برای شیوع بیماری‌های قارچی مانند لکه‌برگی، زنگ زرد و فوزاریوم است بنابراین کشاورزان باید نسبت به سم پاشی اقدام کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه به دلیل قرارگیری در زمان برداشت در حساس‌ترین مرحله تولید محصولات پائیزه هستیم، افزود: آسیب به محصول در این مقطع، برای کشاورز خسارت زیادی به همراه خواهد داشت به همین خاطر به کشاورز توصیه می‌کنیم حتما با همکاری کارشناسان پهنه، کلینیک‌های گیاه پزشکی و کارشناسان جهش تولید از مزارع بازدید داشته باشند.
وی تاکید کرد: کشاورزان حتما یک مرحله سم پاشی با سموم کارآمد و توصیه شده حفظ نباتات را در دستور کار داشته باشند از هر نوع سمومی که ماندگاری ندارد یا اینکه برای سایر بیماری‌های قارچی در نظر گرفته شده را استفاده نکنند و نسبت به تغذیه گیاهی اقدام کنند ضمن اینکه عدم توجه و دقت در زمان استفاده از نهاده‌ها ممکن است اثر آن‌ها را کاهش دهد و یا در برخی موارد صدماتی نیز به محصول وارد آورد.
ذبیح اله جعفری، کارشناس گیاهپزشکی نیز به خبرنگار خبرگزاری تسنیم در گرگان گفت: تغییراقلیم، به‌ویژه افزایش دما و تغییر الگوی بارش نه‌تنها موجب گسترش این آفت شده که زمان بروز آن را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است بر این اساس در برخی استانها کشاورزان ناچار شدند زودتر از موعد سمپاشی کنند. مثلاً در استان گلستان ما شاهد سمپاشی برخی مزارع در بهمن سال گذشته بودیم. آنچه مهم است اینکه وزارت جهادکشاورزی باید موضوع تغییر اقلیم و اثرات آن را باید برای تعریف نظام جدید کشت رصد کنند.
وی ادامه داد: در حقیقت تغییر الگوی کشت با توجه به محدودیت‌های منابع آبی نیست که اهمیت پیدا می‌کند بلکه در شرایط اقلیمی هم رفتار آفات تغییر می‌کند و هم ممکن است آفات جدیدی بروز کند. ممکن است ناچار شویم برای مقابله با آفات از روش‌های جدید استفاده کنیم که البته همه اینها باید مورد مطالعه و ارزیابی قرار گیرد.
جعفری دمای مطلوب بروز بیماری زنگ زرد گندم را 8 تا 23 درجه سانتیگراد با رطوبت بالای 70 درصد اعلام کرد و افزود: در صورتی که مزارع در چنین شرایطی باشد بیماری بروز می‌کند و در صورت تداوم شرایط می‌تواند منجر به ایجاد اپیدمی شود؛ امسال تمام مزارع گندم گلستان به غیر از علف‌های هرز درگیر 10 نوع آفت و بیماری از جمله «فوزاریوم خوشه، سپتوریوز برگی، زنگ زرد، زنگ قهوه‌ای شدند.
وی با بیان اینکه بیماری زنگ زرد هر 4 تا 5 سال یک بار خسارت‌های شدیدی ایجاد می‌کند، اظهار کرد: در بهار سال 1372، این بیماری در مزارع گندم مناطق مختلف کشور به صورت اپیدمی نسبتاً شدید ظاهر شد که خساراتی چشمگیر به محصول کشاورزان وارد آورد اما از آن سال تا کنون، به دلیل توسعه کاشت ارقام مقاوم و نیز کانون کوبی‌هایی که به وسیله برخی سموم قارچکش مؤثر انجام گرفته است، این بیماری نتوانسته به صورت همه‌گیر بروز کنند با اینحال از آنجا که عامل بیماری قادر به ایجاد نژادهای فیزیولوژیک متعدد است کار تهیه ارقام مقاوم باید دائمی باشد.
علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران هم تغییرات اقلیمی و شرایط آب و هوایی را در ظهور زود هنگام علف‌های هرز و بیماری در کشتزارهای گندم استان موثر دانست و گفت: همین عامل باعث مبارزه در بازه زمانی زودتر نسبت به سال زراعی گذشته شد و با توجه به بارندگی در برخی مناطق و دمای بالا، فضایی برای آفات گندم از جمله زنگ زرد، لکه سفید، سن‌زدگی و… به‌وجود آمده که ضرورت دارد کشاورزان رصد دائمی از مزارع داشته باشند.
وی ادامه داد: در برخی مناطق با وجود اطلاع‌رسانی کشاورزان غفلت کردند و خسارت‌هایی به مزارع گندم وارد شد اما بیشتر گندمکاران به هر ترتیبی سمپاشی را انجام داده و از خسارت‌های سنگین‌تر جلوگیری کردند با اینحال باید بازدیدهای مستمر از مزارع داشته باشند تا در صورت نیاز نسبت به سمپاشی دوباره مزارع اقدام کنند.
ایمانی اضافه کرد: با توجه به پیش‌آگاهی و هشدارهایی که داده شد، تقریبا در بسیاری از استانها زنگ‌زرد و سایر آفات مهار شده است و رصد مزارع با دقت بیشتر انجام شود زیرا در حال حاضر در بیشتر استان‌های کشور شاهد بارش هستیم و پس از آن با رطوبت و گرمای هوا رو‌به‌رو خواهیم بود که فضای مناسبی برای رشد آفات است.
انتهای پیام/
