گلستان 4 تالاب بین‌المللی به نام گمیشان، آلماگل، آجی‌گل و آلاگل دارد که با خطر نابودی، دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ اما مردم گلستان همچنان به لایروبی و احیای این تالاب‌ها چشم‌امید دارند.
خبرگزاری فارس گلستان - فاطمه عبدی؛ تالاب‌ها پرثمرترین اکوسیستم‌های کره زمین هستند که در اقتصاد جوامع محلی از راه تولید ماهی نقش بسزایی دارند.
با توجه به تنوع زیستی بالا و فراهم بودن غذای مناسب، این تالاب‌ها زیستگاه گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بوده و موجب حفظ تعادل اکولوژیکی محیط می‌شود.
تالاب‌ها با حذف فلزات سنگین موجبات بهبودی کیفیت آب را فراهم می‌کنند و گیاهان با عمل نیتروژن‌زدایی باعث حذف نیتروژن و بهبود کیفیت آب می‌شوند.
در کنار همه این ظرفیت‌ها،منفعت اقتصادی جوامع محلی از این تالاب‌ها اهمیت بسیاری دارد.
در کشور ۱۴۱ تالاب با ارزش اکولوژیکی محیطی با مساحت بیش از سه میلیون هکتار شناسایی شده که از این تعداد ۲۵ تالاب با بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مساحت در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌است و دارای ارزش جهانی هستند.
* چهار تالاب بین‌المللی گلستان با ویژگی‌های منحصر به فرد
استان گلستان دارای چهار تالاب بین‌المللی گمیشان، آلماگل، آجی‌گل و آلاگل به مساحت مجموع ۳۱ هزارو ۴۰۰ هکتار است که در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌است و هریک دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد است.
کارشناس محیط‌زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان درباره تالاب‌های گلستان می‌گوید: تالاب‌های بین‌المللی گلستان هریک محل زیستگاه بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری بوده که در نوع خود خاص و منحصر به فرد است.
*تالاب آلاگل*
تالاب آلاگل در ۶۰ کیلومتری شمال گنبدکاووس ودر مسیر جاده اینچه‌برون به آق‌قلا از شرق قرار دارد و بزرگترین تالاب دریاچه‌ای استان گلستان با مساحت دو هزارو ۵۰۰ هکتار است که در زمان پرآبی، عمق آن به ۲.۵ متر می‌رسد.
همچنین تالاب" آلماگل" یا دریاچه سیب در ۷۲ کیلومتری از گرگان واقع شده و ۲۰۰ هکتار مساحت دارد. این تالاب دارای مواد مغذی است و بیش از ۸۰ درصد از پوشش گیاهی این تالاب در بخش شرقی و شمال شرق آن پراکنده هستند.
*آلاگل - اسفند 1401*
به گفته یکی از کارشناسان محیط‌زیست طبیعی، تالاب آلاگل از رودهای شور مانند رود"سامان" و رود"شورجه" و همچنین رودخانه مرزی اترک آبگیری می‌شود.
ابراهیم عطازاده گفت: در این تالاب‌ها بیش از ۳۶ گونه پرنده مهاجر در فصل مهاجرت به این منطقه آمده، تخم‌گذاری می‌کنند و تا پرواز جوجه‌ها در این منطقه بسر می‌برند.
علاوه بر حضور پرندگان مهاجر در جوار این تالاب‌ها، پستاندارانی چون خرگوش، گربه دشتی، روباه معمولی، شغال، گراز، روباه سردم سیاه و دیگر پستانداران نیز زندگی می‌کنند.
این کارشناس محیط‌زیست خاطرنشان‌کرد: سه تالاب گلستان بین‌المللی در سال ۱۹۷۵ میلادی در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌است و در مجوع با مساحت حدود هزارو ۴۰۰ هکتار تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست استان قرار دارد.
*تالاب گمیشان یک ذخیرگاه باارزش اکولوژیکی در دل گلستان
وی ادامه داد: یکی از تالاب‌های با ارزش بعنوان یک ذخیرگاه ژنتیکی و اکولوژیکی با ارزش تالاب بین‌المللی گمیشان با مساحت حدود ۳۰ هزار هکتار است که در ۶۰ کیلومتری شمال‌غرب گرگان در غرب دشت ترکمن واقع شده‌است.
*تالاب گمیشان*
عطازاده گفت: این تالاب علاوه بر ارزش‌های اکولوژیکی، تفریحی، اقلیمی و آموزشی در ایجاد مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه نقش به‌سزایی دارد.
وی بیان کرد: اکوسیستم کم‌نظیر و ویژگی منحصر به فرد آن باعث شده تا انواع ماهیان، سخت‌پوستان، نرم‌تنان،دوزیستان،پرندگان و خزندگان در آن زندگی کنند.
*رفع خطر ایجاد کانون ریزگردهای نمکی در گلستان با احیای خلیج گرگان
خلیج گرگان، بزرگترین خلیج دریای خزر است که براثر پیشروی شبه جزیره میانکاله در جنوب‌شرقی دریای خزر تشکیل شده و بین دو استان مازندران و گلستان قرار دارد.
در سالهای گذشته به علت بی‌توجهی به این خلیج سطح آب آن کاهش پیدا کرده و دو کانال آبرسان این خلیج به علت عدم لایروبی مسدود شده‌بود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان گفت: در سفر اول رئیس‌جمهور به استان گلستان، احیای خلیج‌گرگان مورد توجه قرار گرفت و طرح جامع پنج ساله احیای خلیج‌گرگان در جلسه ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور تصویب و مقرر شد سازمان بنادر و دریانوردی براساس نتایج مطالعات مرکز ملی اقیانوس‌شناسی نسبت به لایروبی تنگه‌های طبیعی با اولویت کانال آشوراده برای تسهیل تبادل آب بین دریای خزر و خلیج‌گرگان با اقدام نماید و کانالی به عرض ۲۰۰ متر و عمق یک مترونیم ایجاد کند که عملیات اجرایی آن بعد از سفر اول رئیس‌جمهور در اسفندماه ۱۴۰۰ آغاز شد.
محمدرضا کنعانی اظهارکرد: به علت قطع ارتباطی آبی بین دریای خزر و خلیج گرگان و تبخیر دوبرابری آب خلیج گرگان نسبت به میانگین سالانه بارش‌ها، تراز آب این خلیج کاهش پیدا کرده بود و با توجه به پارامترهای هدایت الکتریکی و شوری این خلیج در آستان بحران قرار داشت تا ۵۰ درصد کاهش پیداکرد.
وی تصریح کرد: با لایروبی کانال آشوراده که یک پیوست مطالعات اقیانوس‌شناسی توسط دو دانشگاه انجام شده‌بود و در این مطالعات تبادل آب بین دریای خزر و خلیج‌گرگان با چه شرایط صورت گرفت، و عملیات اجرایی لایروبی کانال آشوراده بین سفر اول رئیس‌جمهور تا سفر دوم انجام شد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان خاطرنشان‌کرد: با این لایروبی تراز آب در این خلیج کاهش پیدا کرد و باعث شد تا آب خلیج گرگان ۴۵ سانتی‌متر بالا آمده و ۶ هزار هکتار از پهنه این خلیج که در حال خشک‌شدن بود آبگیری شده و هم‌ترازی بین آب دریای خزر و خلیج گرگان صورت گیرد.
وی ادامه داد: خوشبختانه با آبگیری خلیج‌گرگان و لایروبی کانال آشوراده، امسال شاهد ورود پرندگان مهاجر به این خلیج بودیم و این نشان‌دهنده این است که شرایط زندگی برای پرندگان مهاجر در فصل مهاجرت در این خلیج مطلوب است.
* لایروبی کانال‌های آبرسان تالاب‌های بین‌المللی گلستان
کنعانی گفت: سه تالاب "آجی‌گل"،"آلماگل" و "آلاگل" به عنوان سه تالاب بین‌المللی که در شمال گنبدکاووس و در مسیر جاده اینچه‌برون به آق‌قلا قرار دارند توسط رودخانه مرزی اترک و رودهای اطراف آبگیری می‌شود و کانال‌های آبرسان این تالاب‌ها به دلیل شوری آب، از حجم رسوب‌گذاری بالایی برخوردار هستند.
وی بیان کرد: در سالهای گذشته به علت خشکسالی، کاهش بارندگی و میزان تبخیر بالای آب این تالاب‌ها، دو تالاب "آجی‌گل و آلاگل" در معرض خطر خشک‌شدن بودند که خوشبختانه با بارش‌های امسال آبگیری خود در این سه تالاب انجام شده‌است.
* تالاب گمیشان "تالاب صورتی" *
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان ابرازکرد: در سفر اول رئیس‌جمهور مبلغ ۲۵۰ میلیارد ریال برای لایروبی کانال‌های آبرسان سه تالاب بین‌المللی شمال گنبدکاووس تصویب شد و تاکنون ۶ کیلومتر از این کانال‌ها لایروبی، بهسازی دریچه‌ها و دیواره‌سازی مناسب شدند.
وی افزود: با توجه به شرایط اقلیمی و بارش‌های خوب انجام شده، آبگیری تالاب‌های "آلماگل و آجی‌گل" به طور کامل و ۱۰۰ درصد انجام شده‌است و تلاش داریم با همکاری فرمانداری، شرکت آب‌منطقه‌ای و اداره کل حفاظت محیط‌زیست آبگیری "آلاگل" که تاکنون تا حدی آبگیری شده به صورت کامل آبگیری و احیا شود.
* اقدام اضطراری برای احیای تالاب گمیشان
کنعانی خاطرنشان‌کرد: اجرای برنامه‌های احیای تالاب گمیشان در قالب اقدام اضطراری و عاجل در دستور کار قرار دارد و قرار است با همکاری جهادکشاورزی پمپاژ آب کانال‌های آبرسان، تامین تجهیزات و احداث سازه در این تالاب صورت گیرد.
وی ابرازکرد: کار مطالعاتی احیای این تالاب توسط مشاوران ذیصلاح انجام شده‌است و تامین تجهیزات و نصب آن به عهده اداره کل حفاظت محیط‌زیست و احداث سازه نیز بر عهده سازمان جهادکشاورزی است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان گفت: نقشه‌های اجرایی این پروژه آماده شده و تجهیزات آن براساس ۱.۵ کیلومتر برثانیه با اعتبار ۶ میلیارد تومان نیز خریداری و آماده نصب است که با احداث سازه توسط جهادکشاورزی که ابلاغ آن هم انجام شده، تجهیزات نصب خواهد شد و احیای این تالاب نیز صورت می‌گیرد.
* راه‌اندازی اسکله تخصصی گردشگری با احیای خلیج‌گرگان
استاندار گلستان هم درخصوص لایروبی کامل کانال آشوراده گفت: با در نظر گرفتن همه ضوابط زیست‌محیطی و با دستگاه‌های لایروب حدود یک میلیارد و ۴۲۰ هزار مترمکعب لایروبی در گستره ۱۱ کیلومتر انجام شد که با این لایروبی، بندر ترکمن که به مدت ۱۵ سال خشک بود نیز احیا شد.
*بازگشایی کانال آشور*
علی‌محمد زنگانه اظهارکرد: همچنین رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان به طول ۱۶۰ کیلومتر و مسیر اسکله بندرترکمن تا جزیره آشوراده لایروبی شده‌است.
وی تصریح کرد: پهنه کنار بندر ترکمن بعد از احیای خلیج‌گرگان در اختیار گرفته شده تا اسکله تخصصی گردشگری احداث شود که تاکنون با بالا آمدن سطح آب، آب این پهنه از ۲۵ سانتی‌متر نیز عبور کرده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، در سال ۱۳۵۴، خلیج‌گرگان به همراه شبه جزیره میانکاله و "لپو زاغمرز" در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثبت شد و این ثبت ثابت کرد خلیج‌گرگان و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی بوده که علاوه بر چرخه زیستی دریای خزر، در معیشت جوامع محلی حدود یک میلیون نفر تاثیرمستقیم دارد.
خوشبختانه دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به مواهب خدادادی طبیعی دارد و با اختصاص اعتبارات ویژه باعث احیای آنها شده‌است.
اگر در دولت سیزدهم احیای خلیج گرگان و تالاب‌های بین‌المللی گلستان موردتوجه قرار نمی‌گرفت قطعا بیش از ۶۰ هزار هکتار از اراضی گلستان کانون ریزگردهای نمکی می‌شد.
حال با احیای ابرپروژه‌ها در گلستان توسط دولت سیزدهم بارقه امید در مردم جوانه زده‌است.
پایان پیام/۸۳۰۲۱
