همشهری آنلاین، محمد ناصر احدی: وقتی کارگردان‌های بزرگی چون جان فورد، هوارد هاکس، آلفرد هیچکاک، بیلی وایلدر، فرانک کاپرا، جورج استیونس و نیکلاس ری به پایان خط رسیدند، به مرور سام پکین پا و سرجو لئونه جای جان فورد و هوارد هاکس را گرفتند و کمی بعد ویلیام فریدکین به میدان آمد. با «جن گیر» جنجال آفرید و با «ارتباط فرانسوی» چشم‌ها را خیره کرد؛ فیلمسازی که ۶دهه روی صندلی کارگردانی نشست و دست آخر هم بازنشسته نشد.

ویلیام فریدکین، کارگردان آمریکایی که روز دوشنبه در ۸۷سالگی درگذشت، برای ساخت شاهکارهایی همچون «ارتباط فرانسوی» (۱۹۷۱) و «جن‌گیر»(۱۹۷۳) شناخته می‌شود، ولی فیلم‌های دیگری هم دارد که به اندازه این دو فیلمش مشهور نیستند و قدر ندیده‌اند. فریدکین که متولد۱۹۳۵ بود، کارش را در دهه۱۹۶۰ با ساخت مستند آغاز کرد. سال۱۹۶۵ وقتی مشغول ساخت یکی از آخرین قسمت‌های مجموعه «وقت آلفرد هیچکاک» به‌نام «خارج از فصل» بود، هیچکاک که تهیه‌کننده سریال بود، او را بابت نبستن کراوات سر صحنه شماتت کرد. این سختگیری باعث نشد که فریدکین دلسرد شود و به کارش در سینما ادامه ندهد. ۲سال بعد در سال۱۹۶۷ «اوقات خوش» را ساخت که خودش از آن به‌عنوان فیلمی غیرقابل دیدن یاد می‌کرد. تا سال۱۹۷۱ که «ارتباط فرانسوی» را بسازد، ۳فیلم دیگر ساخت. «جشن تولد» براساس نمایشنامه‌ای از هارولد پینتر و «شبی که به مینسکی حمله کردند» که فیلمی کمدی موزیکال بود، هر ۲ در سال۱۹۶۸ به‌نمایش درآمدند. «پسرانِ گروه» که باز هم اقتباسی از یک نمایشنامه بود، سال ۱۹۷۰ روی پرده رفت که وینسنت کنبی، منتقد نیویورک‌تایمز، کارگردانی فریدکین را تمیز و سرراست و در شرایطی مؤثر ارزیابی کرد.
«ارتباط فرانسوی» برنده ۵اسکار از جمله اسکار بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه اقتباسی تریلری اکشن - نئونوآر است که قواعد ژانر را بازتعریف کرد. این فیلم داستان کارآگاهی به‌نام جیمی دویل (جین هاکمن) معروف به پاپای (جیمی کلاهی شبیه شخصیت انیمیشنی ملوان زبل بر سر می‌گذارد) به همراه دستیارش بادی (روی شایدر) است که با گروهی قاچاقچی موادمخدر که می‌خواهند محموله هروئینی را وارد نیویورک کنند درمی‌افتد. فریدکین گفته بود با دیدن «زد» کاستا گاوراس فهمیده چطور فیلمش را بسازد. سبک مستندگونه فیلم فریدکین شباهتی به فیلم‌های هالیوودی نداشت. فریدکین صحنه‌های مشهور تعقیب و گریز در فیلم را واقعا در خیابان فیلمبرداری کرد که به‌گفته خودش اگر پلیس سر می‌رسید، می‌توانست برایشان گران تمام شود.
فیلم بعدی فریدکین، «جن‌گیر»، یکی از برترین فیلم‌های ژانر ترسناک تاریخ سینماست که تأثیر عمیقی روی این ژانر گذاشت.
سال۱۹۷۷ فریدکین شخصی‌ترین فیلمش، «ساحره»، را با اقتباس از کتاب «مزد ترس» ژرژ آرنو ساخت. در زمان اکرانش، فیلم با نقدهای منفی مواجه شد. منتقدان بازسازی شاهکار هانری ژرژ کلوزو را که براساس همین کتاب ساخته شده بود غیرضروری می‌دانستند. در ضمن اکران فیلم مصادف شد با به روی پرده آمدن «جنگ ستارگان» جورج لوکاس. هم لوکاس و هم فریدکین از نسل جدید هالیوود بودند که با مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ و چند کارگردان دیگر سینمای نوین آمریکا را شکل دادند. اما شکست «ساحره» را می‌توان پایان دوران فیلم‌های مدرنیستی آمریکایی که تحت‌تأثیر زیبایی‌شناسی و تفکر فیلم‌های مدرنیستی اروپایی بودند، دانست. فریدکین در سال‌های بعد به پروژه‌های نسبتا کوچک و مستقل خود ادامه داد و دیگر فیلمی نساخت که مثل فیلم‌های مشهورش مورد توجه قرار بگیرد، اما این مسئله بیش از اینکه ناشی از کیفیت آثار او باشد، به‌دلیل تغییر ذائقه تماشاگران سینما و تمایلات و ترجیحات استودیوهای فیلمسازی بود. کارگردانانی مثل تارانتینو و نیکلاس ویندینگ رفن به تأثیراتی که از فریدکین گرفته‌اند اذعان کرده‌اند. آخرین فیلم او قرار است در جشنواره ونیز به‌نمایش درآید.